v1.27c (mod)

In christelijke kringen wordt regelmatig gezegd en geschreven dat “de waarheid schuurt”. Of dat “de Bijbel aan ons leven schuurt”. Met dit ‘schuren’ wordt bedoeld dat ‘de waarheid’ (1) ons ergens een ongemakkelijk gevoel geeft. Dit gevoel komt doordat de waarheid ons duidelijk maakt dat we anders zouden moeten leven, of dat we iets anders zouden moeten willen dan we willen. (2) Regelmatig wordt in christelijke kring gezegd dat de waarheid  ons moet confronteren met verkeerde dingen in ons leven. (3) Er wordt gesuggereerd dat dit ‘schurende’ of ‘pijnlijke’ effect van de waarheid een kenmerk is van dat de waarheid waar is en goed voor ons is. Een beetje zoals de gezegden ‘de waarheid is hard’ of ‘zachte heelmeesters maken stinkende wonden’. Ik vermoed dat dit idee veel te maken heeft met het idee dat mensen van nature slecht zijn. Ik vermoed ook dat dit idee versterkt wordt door het idee dat we moeten offeren aan God, dat we iets moeilijks moeten doen, iets dierbaars moeten opgeven, of iets moeten doen wat we niet willen (onszelf verloochen) om te bewijzen dat we God serieus nemen. (4) Ik verwerp dit idee. Hoewel ik erken dat het kan voorkomen dat mensen soms met iets moeilijks geconfronteerd moeten worden om te groeien in hun persoonlijke ontwikkeling, of dat mensen iets in hun leven moeten veranderen om een gezonder leven te leiden, verwerp ik het idee dat het in het algemeen een kenmerk van waarheid is dat ze pijn doet. Dit idee voedt wantrouwen ten opzichte van God en ten opzichte van waarheid. Het faciliteert en werkt in de hand dat ongezonde, leven-tegenstaande ideeën voor waar worden aangenomen. Als mensen geloven – hoe idioot dat ook is – dat het een kenmerk van een waar idee is dat het strijd met ons eigenbelang, dan ondermijnt dat vreselijk de gemeenschappelijke alertheid op ongezonde ideeën.

Gezonde tegenstelling: De waarheid draagt bij aan ons geluk. Zij helpt ons om de werkelijkheid zodanig te zien en zodanig te beleven dat we meer gelukkig worden en tot onze bestemming komen. De waarheid kan strijden met ongezonde dingen in ons leven, met dingen waar we zelf van verlost willen worden. De waarheid is nooit in strijd met onze zielsverlangens of ziels-dierbaarheden.

  (1) Ik geloof niet dat er zoiets bestaat als ‘de waarheid’ in de zin van een altijd-juiste, objectieve beschrijving van dingen. Maar in het christendom gelooft men daar wel in. Daarom zal ik in het vervolg van dit artikel de term ‘de waarheid’ zonder aanhalingstekens schrijven.

(2) De bron van de waarheid kan in de praktijk zijn: de Bijbel, een preek van een dominee tijdens een kerkdienst, een verhaal in een christelijk blad, of wat dan ook maar als autoriteit hebbend wordt gezien.

(3) Met ‘verkeerd’ wordt bedoeld dat iets niet in lijn is met de heilige tekst.

(4) Zie het stukje Ongezonde Theologie – ‘Dat wij moeten offeren aan God’.

(geen corrresponderend blog-bericht beschikbaar)