Onlangs was ik op een studiekring in gesprek met bekenden over het thema ‘Gender’. Iemand uit de groep – een conservatief christen – maakte de opmerking dat hij gelooft dat homoseksuele relaties niet goed zijn. Die opmerking raakte me en gaf me aanleiding om mijn gevoel en gedachten bij de gevolgen van de orthodox-christelijke visie op (homo)seksualiteit duidelijk op een rij te zetten.* Voor de duidelijkheid: met “de orthodox-christelijke visie op homoseksualiteit” bedoel ik de overtuiging dat God wil dat een homoseksueel geaard persoon zijn seksualiteit niet manifesteert. Dat betekent onder meer dat een homoseksueel persoon geen homo-relatie heeft en geen homo-seksuele gemeenschap heeft. Ik zie dat deze overtuiging ingrijpende gevolgen heeft voor iemand die met een homoseksuele geaardheid opgroeit in een conservatieve gemeenschap.
Gevolgen voor jezelf
Als je gelooft dat homoseksuele relaties niet mogen van God omdat dat in de Bijbel (of in een ander autoriteit hebbend geschrift) staat, dan impliceert dat het volgende:
* Eindeloze frustratie, omdat je seksuele verlangens niet bevredigd worden en omdat je weet dat dat je hele leven zo zal zijn.
* Eenzaamheid, omdat je je leven niet kunt delen met een maatje.
* Eenzaamheid, omdat je worstelt met iets waar anderen niet mee worstelen en wat half taboe is om over te praten.
* Strijd in jezelf omdat je jezelf vervulling onthoudt die praktisch wel bereikbaar is. Je bent je eigen tegenstander. Dus je kunt nooit heel zijn.
Gevolgen voor verhouding met God
Daarnaast de gevolgen voor je verhouding met God en de gevolgen die dat heeft voor je leven:
* Wantrouwen en woede naar God omdat:
– je tegen je wil in deze situatie bent gebracht
– God je zonder enige verklaring iets onthoudt. Er is geen dialoog. Geen respectvolle omgang. Je kunt niks, alleen luisteren en slikken. Je voelt je niet serieus genomen.
– angst, want God dreigt tegen ongehoorzaamheid met verdoemenis
– machteloosheid, want je hebt geen kans tegenover God
* Vanwege dit wantrouwen naar God voel je je existentieel niet veilig, dus het probleem straalt af op je hele levensgevoel.
Gevolgen voor verhouding met medemensen
Daarnaast gebeurt deze situatie in een sociale context (de kerk). Dat geeft de volgende effecten:
* Het kerkelijke leven draait in mijn ogen om gezinnen en stellen. Ik zie dat ouders omgaan met andere ouders, stellen met andere stellen, en de vrijgezellen blijven dan over met elkaar (vooral als die wat ouder zijn). Daardoor ontstaat sociale achterstand -> eenzaamheid.
* Mensen die zelf een gezin of een relatie hebben, en dus ‘veilig zitten’, doen onwijs beperkende uitspraken m.b.t. je leven. Dat geeft o.a. woede en jaloezie. Dat bemoeilijkt goede contacten -> eenzaamheid wordt versterkt.
Andere implicaties
De conservatieve visie op homoseksualiteit leert dat je seksuele vervulling – en daarmee een belangrijk deel van je levensgeluk – afhangt van dingen die je niet onder controle hebt, namelijk toeval en/of willekeur. Enerzijds omdat je niet kan kiezen of je als hetero of homo geboren bent, anderzijds omdat God enorm ingrijpende regels geeft zonder verklaring en zonder aandacht voor je gevoel. Daarnaast vind ik de orthodox-christelijke visie op homoseksualiteit representatief voor de visie op seksualiteit an sich. Het impliceert dat je zielsverlangens misschien slecht zijn. En dat je moet kiezen tussen leven met je zielsverlangens en leven met God. Ik zou me daardoor verscheurd voelen en daar niet mee kunnen leven.
Ik ben zelf heteroseksueel. Voor wat ik hierboven schrijf maakt dat voor mij niet uit. Ik voel me aangesproken als iemand theologische opmerkingen maakt over homoseksualiteit. Ik had net zo goed homo kunnen zijn, met alle gevolgen van dien.** Seksualiteit is belangrijk voor mij. Vandaar dat ik al het bovenstaande, denk ik, net zo voel zoals een christelijke of islamitische homo het voelt.
Keuzes in dit conflict
Eén van de grootste raadsels en frustraties in dit thema is voor mij hoe iemand – een conservatief christen, moslim, of wat voor religieuze gelovige dan ook – kan leven met het conflict dat de religie aanbrengt in dit thema. De beschreven opvatting houdt in dat God een beperking aanbrengt in het levensgeluk van mensen. Ik heb de indruk dat veel mensen de spanning die dit conflict geeft verminderen door er niet aan te denken. Dat gaat makkelijker als je hetero bent dan wanneer je homo bent. Maar stel dat je niet je kop in het zand wil steken, maar het conflict in de ogen wil kijken. Hoe kun je er dan mee omgaan? Ik zie, simpel gezegd, twee opties: je kunt kiezen voor God, of voor de (homoseksuele) mens. Ik besteed nu geen aandacht aan de ‘middenweg’ die ik christenen soms zie nemen door een andere interpretatie van de Bijbel aan te nemen waardoor het verbod op homoseksualiteit verdwijnt, want dat vind ik geen integere oplossing.
Kiezen voor God. Je kiest ervoor om te geloven dat God van mensen vraagt om hun geluk op te offeren. De gevolgen van deze keuze heb ik hierboven op een rij gezet. Samengevat, geeft de keuze om God te vriend te houden spanning in jezelf, spanning in je verhouding met God, en spanning met je medemens.
Kiezen voor de mens. Aan de andere kant geeft de keuze, om te kiezen voor het belang van de mens, ook veel spanning, met name in je verhouding met God en met je gelovige medemensen. Deze keuze dwingt je om je godsbeeld, geloof en levenshouding te veranderen. De stap om in het specifieke probleem van homoseksualiteit af te zien van Gods geboden, impliceert een algemene stap om af te zien van Gods geboden, zodat je verhouding tot God en moraal ingrijpend anders wordt. Hierdoor verdwijnt een groot deel van herkenning met medegelovigen. Er ontstaat waarschijnlijk spanning en verwijdering. Deze keuze is duidelijk een ingrijpende.
Vechten met God
Wat mij betreft is kiezen voor de mens de meest integere keuze. Ik vind het ook de beste keuze met het oog op de toekomst van de maatschappij, want hiermee maak je een eind aan een geschiedenis van propagerende religieuze onderdrukking die anders blijft voortduren. Ik zie dat er, naast het conflict rondom homoseksualiteit, veel andere conflicten veroorzaakt worden door orthodoxe geloofsopvattingen, die ieder op zich aanleiding geven om te kiezen tegen het religieuze godsbeeld en voor het geluk van de mens.
Als blijkt dat God de tegenstander van het geluk van mensen is, of als God zich harteloos of onrespectvol opstelt, of als anderszins blijkt dat God zich niet gedraagt volgens het motto “wat Gij niet wilt dat U geschiedt, doe dat ook een ander niet”, dan staat je volgens mij dit te doen: tégen die God kiezen. Dat is erg moeilijk en eng. Het maken van deze keuze is een investering die de moeite waard blijkt wanneer je ervaart dat de beknelling weg is en je vrijheid voelt. Na verloop van tijd ontdek je dat je niet tegen God, maar tegen een godsbeeld gekozen hebt. Als je in God blijft geloven – in wat voor vorm dan ook – dan komt er langzaam een vervangend godsbeeld in de plaats. Ik wil deze stap echter niet bagatelliseren. Het is – bijna letterlijk – een moordklus.
“Ik streed met God. Hij was sterk en wilde me klein krijgen in een afgrond waarin verlamming, schuld en angst me wachtten. Toen ik de afgrond doorzag, zag ik in een flits hoezeer mijn leven beheerst was door verlamming, angst en schuld. Ik zei tegen mezelf: nooit weer, en ik werd zo sterk als een stier. Met mijn laatste krachten duwde ik God zelf neer in de modder en kwam vrij.”
Gert Lüdemann
* Ik schrijf ‘homo’ tussen haakjes, omdat de gevolgen die ik op een rij zet m.i. ook representatief zijn voor de gevolgen van de orthodox-christelijke visie op seksualiteit in het algemeen.
** Ik weet niet hoe het geslacht waarmee je geboren wordt, bepaald wordt, maar voor zover ik weet, heb ik daar niet voor kunnen kiezen, dus het voelt arbitrair.
Dankjewel voor het lezen! Herken je dingen van wat ik schrijf? Vind je het inspirerend? Heb je vragen en/of aanvullingen?
Je kunt hieronder het commentaarformulier invullen. Je bent van harte welkom om deel te nemen aan de dialoog.
Vriendelijke groet, Pieter.
Nog geen reacties