Ik lees het boek De stem van je lichaam van Peter Levine.¹ Daarin lees ik (geparafraseerd): door gewaar te zijn van je lichaam ervaar je leven, flow, energie. Door je lichaam te betrekken bij een zinvolle activiteit komt je geest tot rust. Door bewustzijn van onze instincten te oefenen kunnen we oer-energieën beleven op het moment dat ze in ons lichaam gebeuren. Peter Levine noemt dit: belichaamd zijn. Dan kunnen we ons verstand gebruiken om wijs om te gaan met de impulsen/reflexieve neigingen die we voelen. Zo gaan lichaam en geest, intuïtie en ratio hand in hand en ervaren we heelheid.
Ik vind het interessant om in een wetenschappelijk boek over lichaam te lezen over het thema heelheid, omdat ik bespreking van dat thema juist (en alleen) ken uit het christendom en jodendom (denk aan de joodse term ‘shalom’). Ik heb vaak in de kerk gehoord dat je op één-of-andere manier heelheid ontvangt door te geloven, dus door iets met je geest te doen. Peter Levine zegt juist dat je heelheid ervaart door je aandacht op je lichaam te richten!

Peter Levine’s beschrijving van leven ervaren door je lichaam te voelen deed me denken aan een recente ervaring waarin ik me erg ‘ontlichaamd’ voelde. Daar wil ik iets over vertellen omdat de combinatie met het bovenstaande me tot een interessant inzicht bracht.

Een paar weken geleden was ik angstig aan het piekeren. Na een tijd richtte ik mijn aandacht op mijn omgeving en mijn lichaam. Daarmee ontdekte ik dat het voelde alsof ik – met deze aandachtsverschuiving – als het ware weer terugkeerde naar de echte wereld. Toen ik aan het piekeren was had ik mijn aandacht bij een denkbeeldige wereld (mijn gedachten gingen over de hel; een nogal belabberde denkbeeldige wereld dus ;-)) in plaats van in het hier-en-nu bij mijn werkelijke fysieke lichaam en omgeving.
Ik merkte ook dat angstig piekeren tot gevolg had dat mijn bewustzijn zich vernauwde en mijn aandacht geconcentreerd werd op het onderwerp waarover ik dacht – dus dat mijn aandacht gefocust werd op iets in de gedachte-wereld. Dit was een stabiele, zelf-versterkende dynamiek met een voor mij negatief gevolg, omdat het steeds moeilijker werd om ‘er uit te komen’. Ik besefte dat ik aan mijn benauwende gedachten kon ontsnappen door – als ik eenmaal bewust was dat ik in beslag werd genomen door piekeren – mijzelf te dwingen om mijn aandacht op mijn lichaam te richten. Ik deed dat, en het werkte.

Als ik al het bovenstaande met elkaar verbind dan krijg ik het inzicht dat ongezonde theologie het gevolg heeft dat ik ‘ontlichaamd’ raak. Dan voel ik mijn lichaam en de omgeving niet meer en mijn beleving vernauwt zich tot iets in de gedachte-wereld, waardoor ik het leven wat hier-en-nu is misloop. Het tegenovergestelde van dit verband is, denk ik, ook waar: door gezonde theologie wordt mijn belichaamd-zijn bevordert. Daarvan kan ik me voorbeelden uit eigen ervaring herinneren. Gezonde theologie heeft als gevolg dat ik ontspan, god kan voelen, me bewust ben van het hier-en-nu en fijn kan existeren.
Mijn conclusie en leerpunt hiervan is dat het bevorderen of verminderen van belichaamd-zijn een kenmerk is van gezonde resp. ongezonde theologie. Dus: als ik nog eens merk dat ik door een theologisch idee mijn besef van lichamelijke sensaties en van mijn directe omgeving kwijtraak, dan zou er een alarmbelletje moeten gaan rinkelen!

Herken je dit? Vind je het inspirerend? Heb je vragen en/of aanvullingen? -> Je kunt hieronder het commentaar-formulier invullen. Je bent van harte welkom om deel te nemen aan de dialoog.

Vriendelijke groet, Pieter.

¹ De ondertitel is Trauma genezen met je lichaam als gids. Dit boek gaat over hoe trauma manifesteert in je lichaam, en wat je qua lichaamsoefeningen kunt doen om te herstellen van een traumatische ervaring. Het originele Engelstalige boek heet In an unspoke voice. Link naar bol.com artikel: <<klik>>. De Nederlandse vertaling raad ik niet aan, ik vind het qua taalgebruik vervelend lezen, het komt over alsof het door Google Translate vertaald is.