Introductie

Ik weet niet goed in hoeverre empirie een rol moet spelen in mijn godsbeeld en theologie. Met ’empirie’ doel ik nu op persoonlijke ervaringen van mijzelf en andere mensen. Daarbij denk ik specifiek aan zgn. ‘spirituele ervaringen’; en nog specifieker: ik weet dat er mensen zijn die beweren dat ze god of Jezus ontmoet hebben. Enerzijds trekt me dat erg aan, anderzijds bestaat de theoretische mogelijkheid dat iemand zegt god of Jezus ontmoet te hebben en daar een ervaring bij gehad heeft die absoluut niet strookt met mijn levensbeschouwing. Hoe kan ik daar op een bevredigende manier mee omgaan?

(Achteraf) selectief accepteren vind ik onbevredigend

Ik heb al een aantal verhalen gelezen waarin elementen zaten waarvan ik niet wil dat ze waar zijn. Ik merk dat ik die probeer te vergeten of af te doen als onwaar. Dat vind ik echter niet bevredigend. Ik merk dat ik erg geïnteresseerd ben in spirituele ervaringen en bijna-dood-ervaringen maar ik wil mezelf niet voor de gek houden door alleen de verhalen die me aanstaan te gebruiken als onderbouwing voor mijn theologie en de verhalen die me niet aanstaan af te doen als onwaar. Dat is geen wetenschap. Ik vind het oké om inspiratie uit verhalen te krijgen, maar ik kan het niet maken om te zeggen “ik weet dat god zus-of-zo is omdat die-of-die god heeft ontmoet” en daarbij het ene ervaringsverhaal als waar en het andere als onwaar aannemen. Daarom wil ik graag, voordat ik verder ga met kennis nemen van bijna-dood-ervaringen, eerst voor mezelf helder krijgen wat voor informatie over spirituele dingen ik bereid ben te accepteren.

Wat zijn de grenzen?

Er zijn sowieso godsbeeld-ideeën die ik ongezond vind en waarvan ik echt niet kan geloven dat ze waar zouden zijn. Als iemand zou beweren god ontmoet te hebben en te hebben ervaren dat god overeenkomt met zo’n idee, dan zou ik het verhaal van die persoon als onwaar beschouwen (in de zin dat ik niet zou aannemen dat wat die persoon over god vertelt representatief is voor hoe god is). Ik zal een aantal voorbeelden geven. Ik zou bijv. niet geloven dat een ervaring van god klopt als de ervaring inhoudt dat ….

  • … god is zoals beschreven in de oud-testamentische verhalen waarin god opdracht geeft om dorpen en steden dood te maken
  • … god verzoening-door-voldoening nodig heeft
    (het theologische idee dat God Jezus heeft dood laten gaan omdat iemand voor straf moet lijden vanwege de verkeerde dingen die mensen doen)
  • … god homoseksuele verlangens slecht vindt
  • … god de wereld gaat vernietigen zoals beschreven in het bijbelboek Openbaringen

Tot zover de voorbeelden.

Conclusie

Ik concludeer dat het voor kan komen dat ik meer waarde hecht aan mijn eigen geloof/intuïtie/hoop dan aan wat empirisch waar lijkt te zijn.

Resterende vragen
  1. als eigen intuïtie soms boven empirie geprioriteerd wordt, betekent dat dat intuïtie altijd leidend kan zijn en voldoende kan zijn voor het ontwikkelen van gezonde spiritualiteit?
  2. wat is de rol van empirie m.b.t. het vormen van theologie? Als empirie geen basis vormt, kan ik het dan gebruiken als inspiratiebron?
  3. wat moet ik doen met de ervaringsverhalen die ik niet voor waar aanneem?
    Ik vind het nogal wat om iemands ervaringsverhaal af te wijzen. Ik lees in veel bijna-dood-ervaring verhalen dat mensen die ervaring meer reëel vonden dan hun normale aardse leven; ze zeggen vaak zoiets als “ik trek eerder dit leven in twijfel dan die ervaring”. Ik vind het nogal wat om zo’n ervaringsverhaal dan af te wijzen. Neem je iemand dan serieus? Maar, aan de andere kant, als ik wordt gedwongen om te kiezen of ik naar mijn eigen ziel of naar het verhaal van een ander luister, waarom zou ik dan mijzelf minder serieus nemen dan de ander?

Heb je vragen, opbouwend commentaar, aanvullende inzichten? Ik stel je bijdrage op prijs, je kunt hieronder het commentaar formulier invullen.
Vriendelijke groet, Pieter.

Nog geen reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *