v1.29b

Sommige mensen stellen dat zelfmoordplegers in het hiernamaals met hun bewustzijn in de hel zullen zijn. Ik gebruik het woord ‘hel’ omdat het een bekend concept is dat de eigenschappen beschrijft van de omgeving die de zelfmoordpleger toebedeeld wordt volgens de hier besproken stelling. Die eigenschappen zijn: een plaats van pijn, zonder einde of redding, min-of-meer het tegenovergestelde van het concept ‘hemel’ en strikt afgescheiden daarvan; ver weg, eindeloze smart en wanhoop. Een zelfmoordpleger is gedoemd om daarin terecht te komen, gelooft men. (1) Bronnen voor dit idee kunnen zijn:

• de Bijbel of Koran, of een geestelijke opvoeding in een traditie of cultuur die daarop gebaseerd is.
• een Nabij-de-Dood-Ervaring van iemand die een niet-geslaagde poging tot zelfdoding deed.

Vaak veronderstelt men dat er een soort werkingsprincipe is dat zorgt voor het oorzaak-gevolgverband van “zelfmoord leidt tot hel”. Er wordt bijvoorbeeld genoemd:

• A) geloof in God als autoritair persoon die zelfmoord afkeurt en uit principe een zelfmoordenaar naar de hel stuurt.
• B) geloof in God als autoritair persoon die verbolgen is over zelfmoord en de zelfmoordenaar vanuit woede of irritatie veroordeelt tot de hel.
• C) geloof in een Universeel werkingsprincipe van “je komt na je dood terecht in een omgeving die past bij de mate van licht of duisternis in jezelf”.

Ieder van deze motivaties vind ik erg simplistisch en onterecht. Ik zal ze achtereenvolgend bespreken.

A) Waarom zou het God of Het Leven een dergelijk principe hebben? Ik zie daar geen noodzaak voor. Wie heeft daar iets aan? Ik zou een erbarmende en begripvolle benadering van een zelfmoordenaar veel meer passend vinden voor de situatie.

B) Beslist God in een (tijdelijke) boze bui, handelt hij impulsief, kan hij niet wachten tot hij afgekoeld is? Of kan God alleen maar met verbolgenheid zich verhouden tot zelfmoord, zonder een greintje begrip of compassie? Een dergelijk karakter vind ik niet passen bij een persoon van wie je gelooft dat hij of zij het grandioze genie heeft om deze onbevattelijk rijke wereld er te laten zijn. Ik verwacht verfijning en begrip van zo iemand, in plaats van een lompe veeg uit de pan.

C) Deze motivatie lijkt misschien op het eerst gezicht iets te hebben, maar klopt volgens mij niet. Er worden verschillende aspecten van de interne toestand van een mens op één hoop gegooid en door elkaar gehaald. Qua geestelijke toestand onderscheid ik:

• de mate van welbevinden die iemand ervaart: hoe gelukkig voel je je?
• de mate van bewustzijn die iemand heeft: hoeveel heb je in de gaten van wat er gebeurt in je geest & lichaam en in je omgeving?
• de mate van emotionele gezondheid die iemand heeft: hoe goed kun je je emoties benoemen en verwerken en hoeveel aangename emoties heb je?
• de mate van goedheid die iemand heeft: hoeveel liefde en compassie versus hoeveel schade en cynisme manifesteer je naar je omgeving?

Met deze onderscheiden kunnen we zien dat het niet eenvoudig is om te beoordelen wat voor geestelijke omgeving passend is voor iemand. De woorden “licht en duister” zijn prima toepasbaar op zowel mate van welbevinden (denk aan blij vs. depressief) als mate van goedheid (denk aan goedaardig vs. kwaadaardig). Als we al zo pretentieus willen zijn om een uitspraak te doen over wat voor omgeving iemand verdient op basis van zijn geestelijke staat, dan vind ik dat iemands mate van goedheid de bepalende factor zou moeten zijn. Laat ik twee hypothetische casussen noemen om te illustreren dat iemands interne staat niet eenvoudig te beoordelen is.

• Casus 1: een hartelijk liefdevol, bewust persoon die lijdt aan depressie en wanhoop.
• Casus 2: een egoïstisch, cynisch, spiritueel onderontwikkeld persoon die goed in haar vel zit en tevreden is met zichzelf en haar leven.

Ik laat mijn kritiek hierbij.

Gezonde tegenstelling

Iemand die een eind aan zijn of haar leven maakt, wordt liefdevol opgevangen. God kan zelfmoord aan. Het Universum kan zelfmoord aan. God heeft volledig begrip en respect voor ‘s mensen mate van welbevinden, eventuele uitzichtloosheid, verwardheid, uithoudingsvermogen, verlangen naar bevrijding, beperkte psychische en emotionele vaardigheden, enzovoorts.

(1) Merk op dat het bestaan van zoiets als een hel verondersteld wordt in deze kwestie, hoewel het op zich een nogal discutabel idee is. Je kunt overwegen dat “hemel of hel” te zwart-wit gedacht is; misschien is er een spectrum tussen deze uitersten; en misschien zijn deze veronderstelde omgevingen niet statisch. Je kunt overwegen dat als ze bestaan, ze niet oneindig of eeuwig, maar tijdelijk zijn. Je kunt overwegen dat er überhaupt geen verband is tussen iemands geestelijke bestemming en de manier waarop een persoon doodgaat.

(geen corrresponderend blog-bericht beschikbaar)